Metody nauczania nieustannie ewoluują, by w jak największym stopniu odpowiadać zmieniającym się potrzebom i oczekiwaniom uczących się. Katalizatorem zmian stała się niewątpliwie pandemia, która zmusiła wiele organizacji do przynajmniej czasowego zrezygnowania ze szkoleń stacjonarnych i przeniesienie się do świata online. Okazuje się jednak, że nawet w takiej formie można organizować niemniej efektywne szkolenia i realizować założone cele szkoleniowe. Czym jest i jakie zalety ma nauczanie synchroniczne? Jak w zestawieniu z nim wpada uczenie asynchroniczne?
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym jest uczenie synchroniczne i asynchroniczne?
- Jak wdrożyć właściwy model nauczania w swojej organizacji?
- Który model wybrać, by poprawić skuteczność i motywację?
Czym różni się uczenie synchroniczne od asynchronicznego?
Jak sama nazwa wskazuje, uczenie synchroniczne to metoda nauczania, która zakłada zaangażowanie grupy kursantów w proces nauczania odbywający się dla wszystkich w tym samym czasie. Taki kurs może odbywać się w sali szkoleniowej, ale również w formie całkowicie zdalnej – np. poprzez system do nauki zdalnej (LMS). Kluczowe jest to, że do spotkania wszystkich uczestników dochodzi w jednym czasie, dzięki czemu możliwe są różnorakie interakcje – pytania, dyskusje, wspólne rozwiązywanie problemów itp.
Przeciwieństwem nauczania synchronicznego jest uczenie asynchroniczne, w którym zaproszeni do udziału w szkoleniu kursanci zdobywają wiedzę w dogodnym dla siebie czasie i tempie. Odtwarzają uprzednio przygotowane materiały szkoleniowe, wracają do nich w przypadku zaistnienia takiej potrzeby i przystępują do testu, gdy są na to gotowi. Ze względu na dowolny czas odbywania takiego szkolenia, nie ma tu mowy o interakcjach z innymi kursantami czy prowadzącym szkolenie.
Choć te metody są w pewnym sensie swoim przeciwieństwem, pozwalają równie skutecznie realizować cele szkoleniowe organizacji, a także oferować pracownikom tak pożądane dziś możliwości w zakresie zdobywania wiedzy i podnoszenia kwalifikacji. Co więcej, zarówno szkolenia synchroniczne, jak i asynchroniczne wspierać może firmowy system zarządzania nauczaniem (LMS). Przy jego pomocy można nie tylko udostępnić pracownikom materiały edukacyjne i przypisać konkretne ścieżki szkoleniowe, ale też zorganizować szkolenie prowadzone w czasie rzeczywistym z udziałem trenera czy firmowego eksperta.
Przykłady uczenia synchronicznego
Uczenie synchroniczne to przede wszystkim wszelkiego rodzaju stacjonarne szkolenia, wykłady, warsztaty, konferencje i seminaria. Oczywiście nie oznacza to, że uczenia synchronicznego nie można przeprowadzić online. Ostatnie lata udowodniły, że jest to jak najbardziej możliwe i co więcej, coraz bardziej popularne. Webinary na żywo, telekonferencje czy szkolenia organizowane przy wykorzystaniu firmowej platformy e-learningowej to tylko kilka przykładów uczenia synchronicznego, które odbywają się za pośrednictwem Internetu.
Przykłady uczenia asynchronicznego
Nauczanie asynchroniczne z powodzeniem stosowane jest dziś w wielu organizacjach. Niemal wszystkie duże firmy wykorzystują platformy do nauki zdalnej, gdzie udostępniają najróżniejsze materiały szkoleniowe, nagrania, instrukcje czy procedury. Wszystko, co pozwala pracownikom poszerzać wiedzę i podnosić kwalifikacje. Materiały te dostępne są dla każdego, a ich przeglądanie możliwe jest w dogodnym dla pracownika czasie i miejscu, a często też na dowolnym urządzeniu. Przykładem uczenia asynchronicznego są również wszelkie platformy MOOC (ang. massive open online course), które działają analogicznie do firmowych LMS-ów.
Który model jest bardziej efektywny?
Podstawowe pytanie, jakie nasuwa się w kontekście wyboru optymalnej metody nauczania, dotyczy skuteczności. Nie jest jednak łatwo odpowiedzieć na pytanie, który model jest skuteczniejszy, gdyż efektywność metody szkoleniowej zależy od wielu czynników, które należy wziąć pod uwagę już na etapie planowania. Kluczowe kwestie to m.in.: tematyka szkolenia, trudność omawianego tematu, liczba uczestników czy poziom zaawansowania ich wiedzy.
Nauczanie synchroniczne to przede wszystkim interakcje w czasie rzeczywistym, a więc możliwość dyskutowania, zadawania pytań i wspólnego poszukiwania rozwiązań dla konkretnych problemów. To także natychmiastowa informacja zwrotna na temat czynionych postępów, możliwość natychmiastowego uzyskania odpowiedzi na pytania czy rozwianie ewentualnych wątpliwości. Wszystko to sprzyja procesowi uczenia się, wpływa na poziom zaangażowania kursantów oraz efektywność samego szkolenia.
Z drugiej strony, uczenie synchroniczne cechuje się brakiem elastyczności. Wymaga ono obecności i zaangażowania w precyzyjnie określonym terminie, który nie dla każdego może być optymalny. Uczestnik takiego szkolenia może się na nim skoncentrować o ile nie ma w danym momencie innych priorytetów czy pilnych zadań. Zwłaszcza w dużych organizacjach i szkoleniach organizowanych dla szerszego grona odbiorców, trudno jest dobrać termin, który pasowałby wszystkim. Istotnym minusem szkoleń synchronicznych może być również ich zależność od instruktora i grupy kursantów – każde szkolenie jest nieco inne i nie w każdym przypadku możliwe jest równie dokładnie omówienie wszystkich kluczowych zagadnień.
O takiej formie nauczania warto pomyśleć w przypadku szkoleń prowadzonych dla stosunkowo niewielkiej grupy odbiorców lub do omawiania zagadnień, które nie są przesadnie złożone, ale wymagają pracy w grupach, wymiany poglądów czy przeprowadzenia burzy mózgów. To opcja warta również rozważenia w przypadku szkoleń dla nowych pracowników, gdyż umożliwia poznanie się i nawiązanie więzi.
Uczenie asynchroniczne również ma swoje wady i zalety. Ogromnym jego plusem jest niewątpliwie możliwość zdobywania wiedzy w dogodnym dla siebie czasie i tempie. Jest to szczególnie istotne w przypadku organizacji, gdzie ciężko o termin szkolenia, który byłby dogodny dla wszystkich uczestników, a także szkoleń, w których uczestniczą pracownicy o zróżnicowanym poziomie wiedzy. E-nauczanie jest także dogodne z punktu widzenia organizacji – jest skalowalne, gwarantuje stałą jakość i pozwala na spore oszczędności.
Pisząc o wadach uczenia asynchronicznego nie sposób nie wspomnieć o ograniczonych możliwościach interakcji z innymi kursantami i mniejszym poziomie zaangażowania kursantów. Nowoczesny LMS może pomóc w wyeliminowaniu tych niedoskonałości, a co za tym idzie poprawie efektywności szkolenia oraz skutecznym motywowaniu pracowników do utrzymania samodyscypliny. Platforma zapewnia środowisko e-learningowe, które sprzyja wymianie poglądów i doświadczeń – umożliwia komentowanie i zadawanie pytań autorom szkolenia czy też innym kursantom. Ponadto, automatyzuje ona szkolenia, motywuje do ukończenia rozpoczętych kursów, oraz premiuje zaangażowanie i aktywność.
Czy uczący się preferują nauczanie synchroniczne?
Młodsze pokolenie pracowników jest doskonale zaznajomione z nową technologią, każdego dnia korzysta z wielu aplikacji, które pozwalają im szybko realizować konkretne plany – zamówić taksówkę, udostępnić zdjęcie w mediach społecznościowych, obejrzeć film czy zaplanować weekendowy wyjazd. Pracownicy oczekują równie dużej elastyczności i różnorodności od swoich pracodawców w kontekście podnoszenia kwalifikacji. Szkolenia asynchroniczne doskonale odpowiadają potrzebom zgłaszanym przez studentów i młodszych pracowników, gdyż zapewniają im tak pożądaną elastyczność i dostępność w każdym miejscu i czasie – w podróży, podczas delegacji czy w przerwie od innych zajęć.
By zadbać o odpowiednio wysoki poziom zaangażowania kursantów, skutecznie ich motywować i wspierać samodyscyplinę, warto przy projektowaniu szkoleń zatroszczyć się o różnorodność formatów oraz metod nauczania. Należy chętnie sięgać po nowoczesne technologie, umiejętnie stosować testy i zadania, a także wykorzystywać elementy grywalizacji. Pomocne jest również zaprojektowanie kompletnych ścieżek szkoleniowych, umożliwienie zdobywania certyfikatów czy zaangażowanie pracowników w proces tworzenia materiałów szkoleniowych. Chodzi, między innymi, o aktywne odpowiadanie na sugestie i zgłaszane potrzeby, ciągłe doskonalenie szkoleń czy zaproszenie do współpracy z firmowych ekspertów. Działanie takie korzystnie przekłada się na poprawę efektywności szkoleń oraz skuteczne realizowanie firmowej strategii nauki i rozwoju.
