Budowanie zaangażowanych, lojalnych zespołów jest kluczowe w czasach, w których coraz trudniej pozyskać i utrzymać wykwalifikowanych pracowników. Nie da się tego zrobić bez docenienia ich wkładu w rozwój organizacji. Trzeba jednak pamiętać, że musi to być uznanie skuteczne, dostosowane do hybrydowej rzeczywistości.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Kto jest odpowiedzialny za budowanie kultury doceniania w organizacji i dlaczego jest to istotne?
- Jakie są formy uznania pracownika i na co zwrócić uwagę przy wprowadzaniu programów doceniania?
- Jakie są klasyczne formy uznania pracowników, a jakie dostosowane są pandemicznej rzeczywistości?
Czym jest uznanie pracownika?
Uznanie pracowników polega na działaniu potwierdzającym zauważenie, a następnie docenienie wkładu członków zespołu. Może przybierać różne formy, które powinny być dostosowane do sposobu funkcjonowania organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób docenianych. Uznanie może być oparte na wzmacnianiu pozytywnych zachowań (w tym realizacji norm, praktyk, celów) lub takich, które przekraczają oczekiwania firmy.
Budowanie kultury uznania w organizacji polega na wdrażaniu różnorodnych programów doceniania pracownika. Projektowanie tego typu mechanizmów to zadanie działów odpowiedzialnych za zasoby ludzkie, lecz ich realizacja w pierwszej kolejności leży po stronie managerów i przełożonych. Elementy kultury uznania powinny prowadzić do zachęcania pracowników do wzajemnego zauważenia swoich osiągnięć. Dzięki temu finalnie każdy członek organizacji staje się uczestnikiem procesu doceniania.
Dlaczego uznanie i docenienie jest tak istotne?
Uznanie wpływa na szereg aspektów psychologicznych. Wśród pracowników powoduje ono zwiększenie zaangażowania, co wpływa na większą wydajność, produktywność oraz retencję. Docenianie pracowników podnosi morale i buduje pozytywne relacje, motywuje, a także pozwala na tworzenie atrakcyjnej kultury pracy.
Ogromny wpływ tego zjawiska potwierdzają liczne badania:
- Według danych z 2016 roku Towarzystwa Zarządzania Zasobami Ludzkimi 79% pracowników pracuje ciężej, jeżeli ich praca jest odpowiednio doceniona [1].
- Ankieta Gallupa sugeruje, że zaangażowanie pracowników pozwala na zwiększenie ich produktywności i rentowności o 21% [2].
- Achievers Workforce Institute ustalił, że połowa pracowników wyróżnionych w ciągu ostatniego tygodnia była bardziej zaangażowana [3].
- Aż 91% pracowników w USA twierdzi, że silna kultura uznania sprawia, że chcą pracować w danej firmie [4].
To kluczowe wyniki, istotne zwłaszcza w czasach, gdy tak trudno o pozyskanie oraz utrzymanie wartościowych pracowników [5].
Formy uznania i docenienia pracowników w miejscu pracy
Docenianie w miejscu pracy można podzielić na działania formalne i nieformalne. Działania formalne mogą być podejmowane na poziomie firmowym oraz zespołowym (tu szczególnie istotne jest przeszkolenie managerów). Dla sukcesu tej formy konieczne jest wybranie kryteriów oraz formy uznania. Jest to trudne zadanie, ponieważ atrakcyjne nagrody mogą spowodować dużą, a nawet nieprzewidzianą aktywność pracowników w realizacji wyznaczonych zadań. Trzeba więc oszacować możliwe rezultaty i zadbać, żeby wymagane działania pokrywały się ze strategią biznesową firmy.
Przy ustalaniu kryteriów warto kierować się metodą formowania celów SMART. Cele stawiane przed pracownikami muszą być konkretne (ang. Specific), możliwe do zmierzenia (Measurable), atrakcyjne (Attractive), realne (Realistic) i określone w czasie (np. tygodniowo, miesięcznie, kwartalnie – Timed). Ważne jest też wprowadzenie zrozumiałego dla pracowników i dającego im poczucie sprawiedliwości procesu nominacji lub rozpatrzenia. Musi być on również sprawny, aby na bieżąco przekazywać pracownikom informację zwrotną.
Dobrze zrealizowane formalne docenienie można wskazać na przykładzie działań z obszaru Learning & Development. Wykorzystując system do nauki zdalnej (LMS) i oparty na kursach e-learning, można zdefiniować kursy wymagane do osiągnięcia ich celów rozwojowych pracowników. Odpowiedni system do zarządzania nauczaniem pozwala z łatwością takie cele zdefiniować, a osiągnięcie wybranych kompetencji potwierdzają otrzymane certyfikaty. Dzięki temu przed pracownikiem stoją realne do wykonania zadania, które bezpośrednio wzmacniają strategię biznesową. Nauka i rozwój bezpośrednio przekładają się na zysk organizacji, rozwój poszczególnych pracowników w zakresie ich umiejętności, a także docenianie ich wkładu w rozwój firmy.
Istnieją również nieformalne programy uznania. Są to wszelkie spontaniczne, szczere i osobiste sposoby wyrażenia wdzięczności, które nie wymagają dodatkowych środków na wdrożenie. Warto pamiętać o tym aspekcie przy wdrażaniu lub szkoleniu managerów oraz zbudowanie w nich świadomości, że w tym zakresie kluczowe jest poznanie zespołu i potrzeb pracowników. Wiele osób świetnie się czuje po werbalnych pochwałach, prywatnych lub na forum zespołu. Nie dla każdego są one jednak komfortowe. Warto poznać różnorodne sposoby na docenianie pracowników oraz zdefiniować wraz z działem human resources katalog spójny z kulturą organizacyjną i potrzebami firmy.
Pomysły i przykłady, jak docenić pracowników
Istnieje szereg sposobów na docenienie pracowników. Najpopularniejsze to pozytywna informacja zwrotna oraz nagrody pieniężne (w tym możliwość przekazania określonej kwoty na szczytny cel) lub przedmiotowe (np. obrandowane przedmioty lub wybór atrakcyjnych doświadczeń). Jednak zdecydowanie nie wyczerpuje to katalogu sposobów na docenianie pracowników, a te podzielić można na metody „od przełożonego” (ze względu na jego rolę w procesie), „dla zespołu” (gdzie kluczowy jest podmiot uznania), „ze strony rówieśników” (odnoszący się do osób zaangażowanych w proces) oraz „nowoczesne sposoby uznania” – pozwalające na nowe spojrzenie na mechanizmy budowania kultury docenienia w organizacji.
Od przełożonego
Przełożony może zaproponować:
- wspólny lunch,
- spotkanie Q&A, które pozwoli na poznanie szerszej perspektywy,
- dedykowany mentoring czy wsparcie przy projekcie od wysoko postawionych managerów (daje możliwość poznania najlepszych praktyk),
- wprowadzenie „5 minut doceniania” podczas firmowych spotkań – opartego na formalnych lub nieformalnych kryteriach.
Dla zespołu
Całym zespołom można zaproponować:
- finansowany lunch,
- wyjście integracyjne, najlepiej obejmujące atrakcyjną aktywność,
- dzień wolontariatu,
- wcześniejsze wyjście z biura (happy hour) lub późniejszego przyjścia do pracy (lazy morning),
- dzień wolny od pracy,
- wyjazd weekendowy.
Ze strony rówieśników
Do wzmacniania tego obszaru można wprowadzić:
- trofeum zespołowe – przedmiot, który regularnie przyznaje się przez głosowanie w zespole lub firmie,
- wirtualne lub fizyczne karteczki samoprzylepne tzw. kudosy z miłymi słowami,
- platforma do doceniania pracowników lub dedykowany kanał na wewnętrznym komunikatorze,
- pochwała w systemie firmowym lub mediach społecznościowych,
- przygotowanie słodkości jako sposobu podziękowania za wkład w pracę.
Nowoczesne sposoby uznania
Wyżej wymienione sposoby zaliczyć można do klasycznych form doceniania. Nowoczesne miejsce pracy wymaga jednak dostosowania się pracy zdalnej czy hybrydowej. Przyznawanie nagród nie odbywa się już w nieformalnej atmosferze biura. Konieczne jest wdrożenie odpowiednich systemów, które pozwolą na docenianie pracowników na odległość i pozwolą pracownikom poczuć się “dostrzeżonym”. Dlatego też warto wdrożyć do swojej organizacji LMS. Platformy e-learningowe pozwalają na wprowadzenie elementu grywalizacji i obserwowanie szczegółowych raportów i statystyk, a także umożliwiają publikację na kanałach wewnętrznych atrakcyjnych grafik czy chwalenia się na wewnętrznych komunikatorach i social mediach uzyskanymi certyfikatami. E-nauczanie to jeden z obszarów, który pozwala również ominąć problem przejścia na pracę zdalną – jest dostępne w każdym momencie i z każdego miejsca na świecie, o ile internet jest dostępny.
Inwestując jednocześnie w obszar Learning & Development w organizacji, daje się pracownikom poczucie, że firma dba o nich, dostrzega ich wysiłek i chce ich za to nagrodzić.
